Waterbewust bouwen
Een tuin anders dan anders
31 mei 2018
Van medische groepspraktijk naar woning met gastverblijf
De opdracht van de architecten betrof de omvorming van een medische groepspraktijk uit 1968 tot een woning met gastenverblijf, die in de toekomst ook een invulling zou kunnen krijgen als kangoeroewoning of co-housing.
Bij de transformatie naar een woontypologie werden de raamopeningen gewijzigd om het wonen volwaardig in contact te brengen met de omliggende tuin.
Omheen de woning werd een nieuwe isolerende schil gecreëerd (houtskelet + papiervlokkenisolatie). De gevels werden afgewerkt met zwart geolied, thermisch behandeld vurenhout.
Door een spel van verschillende ritmes gevelplanken in combinatie met de nieuwe ramen in eikenhout, wordt de horizontaliteit van de oorspronkelijke modernistische architectuur van het gebouw benadrukt.

Van nat alluviaal gebied naar… asfalt naar… ecologische tuin
Het perceel van het project paalt aan het kasteelpark van het Hof ter Wallen, een overblijfsel van de oude kasteelhoeve behorend bij het kasteel van de heren van Merelbeke, en lag oorspronkelijk in een nat alluviaal gebied.
Toen men eind jaren zestig de groepspraktijk oprichtte, werden delen van het perceel opgehoogd en werd voor het gebouw een grote geasfalteerde parking aangelegd.
Het pand werd voor het eerst gedeeltelijk naar woonst verbouwd in de periode 2000-2001. De bouwheren lieten toen ook een ecologische tuin aanleggen door tuinarchitect Niké Verfaille van Alert-Eco. De oorspronkelijke parking uit ’68 werd omgetoverd tot een weelderige droge tuin met een tumulus met grassen, een lage bloeiende sedumpartij, een stookplek en een houten terras met strakke vijver.
Achter het gebouw werd de bodem opnieuw afgegraven waardoor er zich een nat en bloemrijk (met o.a. echte koekoeksbloem en ratelaar) hooilandje ontwikkelde dat via enkele stapvlonders en een wadi visueel aansluit bij de aanpalende bostuin van het kasteel.

Het aanleggen van de wadi was de gezamenlijke wens van bouwheer en tuinarchitect. Er werd een kleine regenwaterput van 4000 l gestoken die het hemelwater van de helft van het plat dak van tweehonderdzeventig vierkante meter kon opvangen. De overloop van de put werd aangesloten op de wadi, die op zijn laagste punt anderhalve meter onder de vloerpas van de woning gelegen is.
Bij de recente verbouwing door MVC-architecten in 2017 werden de aftappunten van het volledige dak op de regenwaterput aangesloten. Hierdoor wordt de wadi vandaag nog intenser gevoed met hemelwater.
De aanlegkost van de wadi in 2002 was marginaal omdat het uitgraven ervan tevens de nodige grond opleverde om vooraan het gebouw bovenop de bestaande asfaltparking een tuin te bouwen.
Een overloop op de openbare riolering werd niet voorzien en is in dit project ook overbodig.
“De wadi is een paradijs in alle seizoenen”

v.l.n.r en v.b.n.o: herst, winter, lente, zomer
In de periode van oktober tot en met maart - wanneer de bodem sowieso al meer verzadigd is - vormt de wadi een quasi permanente waterpartij over een lengte van 50 m en een breedte van 1,5 tot 2,5 meter. Watervogels en eenden vinden er gedurende het volledige ‘koude seizoen’ een vaste stek.
In de periode april-september wordt de achtertuin een bloem- en grasrijk hooiland met tal van wilde inheemse planten en vormt de wadi er een verbindend element in.
In de wadi zelf staat gele lis in bloei. Aan de rand van de wadizone groeit weeldering de moeraspyrea, grote ratelaar etc... De wadi zelf staat in die periode meestal, behoudens kort na uitzonderlijke extreme regenval, droog.
Begin november wordt middels een fikse maaibeurt alle begroeiing in en rond de wadi weggemaaid, zodat de cyclus het volgende voorjaar opnieuw kan herbeginnen.
Met dank aan:
MVC-architecten (https://www.mvc-architecten.be/)